به گزارش سرویس اقتصادی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ در پی اخبار گران‌شدن بنزین توسط دولت، کارشناسان اقتصادی به تریبون‌های خبری و فضای گفت‌وگو کشیده شدند تا نظرات کارشناسانه خود را پیرامون این تصمیم مهم و تاثیرگذار بیان کنند. این تصمیم نه تنها از جنبه سیاسی بلکه از جنبه اقتصادی نیز مورد بحث و بررسی قرار گرفت. مجلس نیز پیش از این اعلام کرده بود که قیمت بنزین در بودجه سال آینده تغییر نخواهد کرد و افزایشی نخواهد داشت. در همین راستا، گفته شده بود که در بودجه 1404، هیچ ارزی برای واردات بنزین پیش‌بینی نشده است.
رئیس‌جمهور در این باره اظهار کرد که در صورتی که ارز اختصاصی برای واردات بنزین تأمین نشود، قیمت بنزین نیز افزایش خواهد یافت. وی همچنین تصریح کرد که ناترازی‌های جدی در بخش‌های مختلف انرژی، از جمله برق و گاز وجود دارد که تهدیدی جدی برای اقتصاد کشور به شمار می‌رود و این ناترازی‌ها می‌تواند به بحران‌های بزرگ منجر شود.
وی ادامه داد: «ما ۴ میلیارد دلار برای واردات بنزین صرف می‌کنیم و آن را با قیمت ۳ هزار تومان به فروش می‌رسانیم. هیچ کارشناس اقتصادی در دنیا چنین روندی را تایید نمی‌کند. این وضعیت نیاز به اصلاح دارد.» رئیس‌جمهور همچنین افزود که در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی، باید به وضعیت معیشت مردم و طبقات پایین جامعه توجه ویژه‌ای شود تا تاثیرات منفی این سیاست‌ها بر اقشار آسیب‌پذیر کاهش یابد.
در ادامه، خبرنامه دانشجویان ایران با برگزاری میزگردی جنجالی با حضور مرتضی زمانیان، عضو هیئت علمی دانشگاه امیرکبیر و محمدطاهر رحیمی، کارشناس حوزه اقتصادی، به بررسی ابعاد مختلف این مسئله پرداخته است.
این میزگرد با هدف تحلیل دقیق‌تر دلایل و تبعات افزایش قیمت بنزین و راهکارهای مواجهه با چالش‌های پیش‌رو برگزار شد. در این جلسه، کارشناسان به تبادل نظر پیرامون وضعیت فعلی بازار انرژی کشور و ضرورت‌های اصلاح ساختارهای اقتصادی پرداختند.
در بخش اول این میزگرد، هر یک از کارشناسان به‌طور متوازن و با زمان برابر به ارائه نظرات خود پرداخته و به جنبه‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی این تصمیم اشاره کردند. یکی از نکات کلیدی که در این نشست مطرح شد، نیاز به اصلاحات اساسی در سیاست‌های انرژی کشور بود تا در آینده شاهد کاهش وابستگی به واردات و بهبود وضعیت عرضه و تقاضا در این بخش باشیم.
بیشتر بخوانید: بنزین را باید با قیمت آب معدنی مقایسه کرد؟/ مساوات با عدالت برابر است؟!
حال در بخش دوم این میزگرد، دو کارشناس با ورود به مرحله مناظره، به نقد دیدگاه‌ها و ارائه استدلال‌های خود پرداختند. این بخش از گفتگو به‌واسطه تضارب آرا و تفاوت دیدگاه‌های طرفین، فضایی چالشی و پرانرژی ایجاد کرد.
مرتضی زمانیان، با تاکید بر ضرورت اصلاح ساختارهای انرژی کشور، بیان کرد: «ادامه روند فعلی نه تنها به زیان اقتصاد کلان خواهد بود، بلکه به تدریج منابع ملی را نیز به هدر خواهد داد. سیاست‌گذاری‌های کوتاه‌مدت و عدم توجه به پایدارسازی منابع، چالش‌های بلندمدتی را برای کشور به همراه خواهد داشت.»
در مقابل، محمدطاهر رحیمی، با ارائه دیدگاه خود، تصریح کرد: «هرگونه تغییر در قیمت حامل‌های انرژی باید با در نظر گرفتن عدالت اجتماعی و توان اقتصادی طبقات ضعیف جامعه صورت گیرد. بدون یک برنامه جامع حمایتی، افزایش قیمت بنزین می‌تواند تبعات اجتماعی گسترده‌ای به همراه داشته باشد.»
در این مناظره، مسائل مختلفی از جمله ناترازی‌های مالی، اثرات افزایش قیمت بنزین بر تورم، و ضرورت اصلاح نظام یارانه‌ها مورد بررسی قرار گرفت. زمانیان بر اهمیت شفاف‌سازی و مبارزه با فساد در بخش انرژی تاکید کرد، در حالی که رحیمی به نیاز به بازنگری در سیاست‌های کلان اقتصادی برای کاهش وابستگی کشور به درآمدهای نفتی اشاره کرد.
این بخش از میزگرد، با سوالات متعدد از سوی مخاطبان و مشارکت حضار، جنبه‌های تازه‌ای از مسئله را به میان کشید. هر دو کارشناس تلاش کردند تا با ارائه آمار و تحلیل‌های دقیق، مخاطبان را نسبت به ابعاد مختلف موضوع آگاه کنند. فضای مناظره به گونه‌ای بود که علاوه بر تضارب آرا، راهکارهایی برای اصلاحات عملی نیز مطرح شد.
در ابتدا مرتضی زمانیان، با انتقاد از روندی که محمدطاهر رحیمی در سیکل بحث ایجاد کرد گفت: این مواجهه که دارید پیش میبرید، اصلا مواجه تخصصی و حرفه‌ای نیست، ما داریم درباره بنزین بحث می‌کنیم، حال اگر ما فرض کنیم که اصلا ریچارد نفیو نبود و قضیه واردات آیفون اتفاق نمی‌افتاد آیا حل بود مسئله؟ آیا شما به یارانه پنهان قائلید و می‌گویید این هست اما مختصات اقتصادی ما الزام میکند که این روند را ادامه بدهیم. آیا این روایت شماست؟
محمدطاهر رحیمی در پاسخ این سوال بیان کرد؛ خیر، روایت بنده این است که شما با یارانه پنهان نمی‌توانید شرایط قیمت بنزین در ایران را توصیف کنید. جزئیات بیشتر را در فیلم زیر ببینید.
در ادامه زمانیان پروژه مردمی کردن قیمت گذاری بنزین که در کیش اجرا شد را بیان کرد و رحیمی در همین خصوص سوال به‌جا و درستی پرسید: شما این تجربه را در کیش اجرا کردید، آیا در کرمان هم اجرا کردید؟ آیا در سیستان و بلوچستان هم اجرا کردید؟ در کردستان و ایلام و خوزستان چطور؟
رحیمی در ادامه پرسش این سوال صحبت‌های خود را این‌گونه ادامه داد: دلیل این که چرا میگوییم مردم با گران شدن بنزین میایند به خیابان‌ها و اعتراض می‌کنند و بستر ناامنی در کشور فراهم میشود را علم اقتصاد این پانیک مردمی را توضیح دادند. جزئیات بیشتر را در فیلم زیر ببینید.
در پایان، بحث به سمت سیاست‌های کلان نظام، برنامه‌های توسعه و همچنین دیدگاه رهبر انقلاب درباره هدفمندسازی یارانه‌ها معطوف شد، که این موضوع باعث افزایش تنش و جذابیت مناظره و تبدیل آن به بحثی داغ و پرچالش گردید. جزئیات بیشتر را در فیلم زیر ببینید.
گزارش از امیر کریمی
